Mudanya Mütareke Evi

14 Şubat 2020
Overrun

TBMM Hükümeti ile İtilaf devletleri arasında Türk-Yunan savaşına son veren ateşkes anlaşmasının imzalandığı, İzmir ve Bursa’nın işgalinden kurtulması için ilk adımların atıldığı Mudanya Mütareke evi, TBMM hükümetinin uluslararası alanda masa başında kazandığı yer olarak da bilinmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere Bursa’nın Mudanya ilçesinde yer alan yapı, 19.yy. sonlarında Rus asıllı Alexander Ganyanof’a ait olan ve daha sonra Şeker Kralı olarak da bilinen Mudanyalı iş adamı Hayri İpar’ın satın alıp onardığı Mudanya Mütareke Evi; 1937 yılından, 1959 yılına kadar Mudanya Belediyesi’ne bağlı, müze olarak hizmet veren ve 1959 yılından sonrada Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne devredilen mütareke evi müze olarak hizmet vermeye devam etmiştir. Barışın simgesi olan bu müze ev, Türk- Yunan savaşına son veren bir anlaşmanın imzalandığı yer olmasının yanı sıra Mustafa Kemal Atatürk başkanlığındaki Ankara Hükümeti’nin de Türk milletinin tek temsilcisi olarak kabul edildiği ilk yer olma özelliğine sahip olan bodrum ve çatı katı dışında iki kattan oluşmaktadır.

19.yy. mimari özelliklerine sahip olan evin 1.katında, büyük salon, İsmet Paşa’nın çalışma odası, 2.katta İsmet Paşa ve yaverlerinin yatak odaları bulunmaktadır. Toplam 13 oda ve 2 büyük salonu bulanan müze, çatı katına çıktığınızda sizleri muhteşem bir deniz manzarası karşılamaktadır. Asıl sizleri etkileyecek bir başka oda ise Paşa’nın çalışma odasıdır. Neden mi? Paşa antlaşma şartlarının kabul edilmediğini gördükten sonra “Gerekirse savaşırız!” diyerek yumruğunu mermer masaya vurmuş ve mermer masayı ikiye bölmüştür. İşte bu masa Mudanya Mütareke evinde sergilenmektedir.(Masa etrafı çevrili olduğu için fotoğrafı maalesef yok ama gidip yerinde görmeniz mümkün) Ayrıca İtilaf Devletleri’nin talebine karşılık barış sağlamak amacıyla başlayan görüşmelerin yapıldığı odada ise, TBMM temsilen İsmet Paşa, İngilizleri temsilen General Harington, Fransa adına General Charpy, İtalya adına General Mombelli’nin bal mumu heykellerini görebilmektesiniz. Ayrıca o döneme ait fotoğraflar, belgelerle birlikte çeşitli malzemelerin yer aldığı eşyaları görüp o dönem canlandırılmaya ve yaşatılmaya çalışılmıştır.

Mütareke binası ile anlatılacaklar bunlarla sınırlı olmakla birlikte sizlere biraz da Mudanya’nın tarihinden bahsetmek istiyorum. Mudanya’nın tarihi İyonlulara kadar dayanmaktadır. Hatta 12 iyon şehir devletinden biri olan Kolofonlular’ın yöneticisi yada kralı Myrlius’a atfen, MÖ.7.yy.da Myrlea adıyla kurulan şehir, Makendonya kralı V.Philippos tarafından MÖ.3.yy.da yıkılır ve bu tarihten sonra, Makedonya kralı V.Philippos’un kızı “Apame” atfen, Apameia adıyla yeni bir şehir inşa edilmiştir. Pontus Kralı Mithridates’in yenilgisinden sonra, bir süre kargaşa içinde kalan kent, Roma İmparatoru Augustus tarafından ordu üssü yapılır ve “Clolonia Julia Concordia Augusta Apameia adıyla bir Roma kolonisi haline getirilir. Dördüncü Haçlı Seferi sırasında 1204’te İstanbul işgal edilerek Latin imparatorluğu kurulur. Haçlılar Marmara kıyılarına ve o arada Mudanya dolaylarına da egemen olduktan sonra Mudanya ve çevresinde, Fransızlardan kurulu haçlı ordusu gelir ve kesin olarak bilinmeyen bir nedenle kenti “Montaneia” diye adlandırırlar. Bu adın Latincede “dağ” anlamına gelen “mons”dan türetildiği, dolayısıyla dağlık yöre, dağ ülkesi demek olduğu öne sürülmüştür. Bu dönemde yine Mudanya’ya verilen bir başka ad ise “Montaneia” adının daha değişik bir söylenişi olan “Moutagnac” olduğudur. He birde Mudanya gidenler bilir bu isimle deniz kıyısında bulunan birde otel vardır. Aslında bu otel ilk olarak Fransızlar tarafından gümrük binası olarak inşa edilmiş daha sonrasında Osmanlıların demir yoluna verdikleri önemden dolayı burası Tren Garına çevrilmiştir. Uzunca bir süre tren garı olarak hizmet veren yer, zamanla önemini yitirerek 1953 yılında kapatılmış ve 1980 yılların sonunda restore edilerek otele dönüştürülmüştür.

Mütareke evi (Pazartesi hariç 08:00 – 17:00 arasında ziyaret edilebilmekte), Mudanya’nın tarihiyle ilgili bilgi verdiğimiz bu yazımızda, tarih ve arkeolojiyle kalmanızı temenni ederek cümlelerimi sonlandırıyorum. Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle…